Co to jest PRZEDSIĘBIORSTWA PUBLICZNE

Definicja PRZEDSIĘBIORSTWA PUBLICZNE: Przedsiębiorstwa publiczne to spółki, które są własnością państwa (rolę właściciela mogą pełnić władze centralne albo lokalne), w tym również przedsiębiorstwa akcyjne, których większościowy pakiet akcji jest w posiadaniu Skarbu Państwa. Przedsiębiorstwa publiczne istnieją we współczesnej gospodarce głównie z dwóch powodów: celowego zakładania poprzez państwo różnego typu przedsiębiorstw, wiążącego się zwykle z przekonaniem że to jest niezbędne dla rozwoju gospodarczego, a obszar prywatny tego nie zrobi (na przykład nie wybuduje w zacofanym państwie huty żelaza, lub nie znajdzie kapitału niezbędnego dla tego celu); dostarczania specyficznych dóbr niezbędnych dla wszystkich obywateli (tak zwany dóbr publicznych), których produkcja jest nieopłacalne dla sektora prywatnego (na przykład oczyszczalnie ścieków lub – jak tradycyjnie uważano – usługi pocztowe). Przekonanie, że postęp sektora przedsiębiorstw publicznych jest korzystny dla rozwoju gospodarczego państwie abyło szczególnie popularne w latach 50-tych XX w. Wiązało się to z ówczesnymi poglądami na temat roli państwa w gospodarce. W ostatnim ćwierćwieczu coraz częściej zaczęto jednak zwracać uwagę na fakt, że nadmierna skala sektora przedsiębiorstw państwowych negatywnie oddziałuje na przyrost gospodarczy. Najważniejsze argumenty krytyków przedsiębiorstw publicznych są następujące:przedsiębiorstwa publiczne zachowują się inaczej od prywatnych, gdyż zarządzający nimi wiedzą, że w razie strat mogą oczekiwać subsydiów budżetowych. Innymi słowy, przedsiębiorstwom publicznym brak właściciela, który wymuszałaby rentowność i sprawne zarządzanie; brak wymuszającego efektywność właściciela skutkuje, że presja na przyrost wydajności pracy jest niższa niż w sektorze prywatnym. Prowadzi to zwykle do nadmiernego zatrudnienia i straty konkurencyjności na rynku; możliwość uzyskania subsydiów na pokrycie strat wiedzie do pokusy nadużycia, prowadzącej do podejmowania przedsięwzięć gospodarczych, które obszar prywatny uznałaby za zbyt ryzykowne. Skutkiem są zwykle chybione inwestycje; mechanizm nominowania członków zarządu wykonywany jest w znacznej mierze w drodze zastosowania powiązań politycznych. Wiedzie to często do wyboru osób niewłaściwych, lecz silnie powiązanych z politykami. Może to prowadzić do łapówek, nielegalnego finansowania partii politycznych, a w najwspanialszym razie do podejmowania decyzji sprzecznych z interesem spółki, lecz zgodnych z bieżącym interesem polityków. Mimo poważnej krytyki funkcjonowania przedsiębiorstw publicznych, znajdują one również swoich licznych obrońców, między innymi wśród polityków, i wśród własnych załóg. Pomimo tego oporu, w większości państw rozwiniętych prowadzone są aktywnie mechanizmy prywatyzacji, a więc sprzedaży przedsiębiorstw publicznych prywatnym właścicielom. Liczba przedsiębiorstw państwowych w Polsce systematycznie spada, nadal jednak może jeszcze abyć uznawana za w miarę dużą, zwłaszcza na tle państw wysoko rozwiniętych