Co to jest DEFICYT BUDŻETOWY

Definicja DEFICYT BUDŻETOWY: Deficyt budżetowy to różnica pomiędzy dochodami budżetu państwa, a opłatami odnotowanymi w danym roku. Bardziej generalnie, należałoby mówić o rezultacie budżetu: jeśli opłaty przekraczają dochody, mamy do czynienia z deficytem budżetowym, jeśli dochody przekraczają opłaty – z nadwyżką. Szerszą miarą tego zjawiska jest rezultat sektora finansów publicznych obejmujący poza rezultatem budżetu państwa również rezultat budżetów władz samorządowych. Występowanie deficytu budżetowego znaczy, że rząd wydaje więcej pieniędzy, niż ma dochodów. Prywatna organizacja musiałby w takiej sytuacji prędzej czy później liczyć się z bankructwem. Rząd – niekoniecznie, ma gdyż sporo możliwości sfinansowania deficytu. Najogólniej rzecz biorąc, „dziurę” tę pokrywa się kosztem obywateli, bądź każąc im płacić w przyszłości wyższe podatki (po to aby obsłużyć dług publiczny, który narósł na skutek kumulowania się deficytów), bądź każąc im płacić więcej za wszystkie kupowane wyroby i usługi (jeśli wzrasta inflacja), bądź podwyższając rynkowe stopy procentowe i zmuszając prywatnych inwestorów do rezygnacji z ich planów inwestycyjnych. Większość ekonomistów zgadza się, że deficyt jest szkodliwy dla rozwoju gospodarczego. Problem jednak w tym, że niekorzystny wpływ deficytu może przejawiać się na sporo sposobów. Najczęstsze symptomy „dolegliwości deficytu” są następujące: Deficyt = inflacja. Z taką sytuacją mamy do czynienia wówczas, gdy rząd finansuje swój nadmierny deficyt przez dodrukowanie pieniądza i z pozoru każdy koszt – zarówno podmiotów sektora publicznego, jak i sektora prywatnego – ma pokrycie w dochodzie. W rzeczywistości jednak pieniędzy na rynku pojawia się więcej niż towarów, więc rosną ceny. Tak stało się w Polsce w 1989 r. Na szczęście Konstytucja RP z 1997 r. zabrania tego typu praktyk. Deficyt = przyrost importu. Jeśli w powszechnym odczuciu waluta państwie jest i pozostanie stabilna (na przykład dlatego, że kurs walutowy jest ściśle związany z dolarem albo euro), odpowiedzią na zbyt dużą ilość pieniędzy na rynku może abyć w ogóle przyrost cen, lecz dodatkowy import. Pogarsza się saldo handlu zagranicznego (deficyt handlowy), a państwo zaciąga za granicą pożyczki na jego pokrycie. Może to doprowadzić do kryzysu walutowego, ponownego wybuchu inflacji i spadku PKB. Tak stało się w Argentynie w 2001r. Deficyt = przyrost długu. Jeśli mamy w państwie niezależny bank centralny, to nie zgodzi się on na sfinansowanie deficytu dodrukiem pieniądza. Rząd musi więc pożyczać brakujące środki na rynku pieniężnym. Inflacji wprawdzie nie ma, lecz za to rośnie dług publiczny. Z czasem może okazać się, że państwo zwyczajnie nie ma pieniędzy, by ten dług obsługiwać i spłacać. Tak stało się w Rosji w 1998 r. Deficyt = powolny przyrost PKB. Jeśli rząd pożycza pieniądze na rynku, daje bankom znakomitą okazję do zarabiania. Zamiast udzielać niepewnego kredytu przedsiębiorstwom, które chciałyby dokonać inwestycji, banki komercyjne wolą podjąć znacząco mniej ryzykowną operację pożyczenia pieniędzy rządowi. Stopy procentowe kredytu dla przedsiębiorstw rosną. Przedsiębiorstwa rezygnują z inwestowania, a tempo wzrostu PKB spada. Tak stało się w Grecji w latach 1981-89. Negatywny wpływ deficytu budżetowego na stan gospodarki pokazuje przykład Grecji z lat 80-tych. Wielkie deficyty, sięgające 14% PKB, zaowocowały zarówno powolnym wzrostem gospodarczym (przeciętnie raptem 1,5% rocznie), jak i utrzymywaniem się wysokiej inflacji (przeciętnie blisko 20% rocznie). Jednocześnie dług publiczny Grecji wzrósł z 28% PKB w 1980 roku do 105% PKB w 1992 roku