Co to jest SYSTEMY GOSPODARCZE

Definicja SYSTEMY GOSPODARCZE: Mechanizm gospodarczy znaczy ogólne zasady, według których organizowana jest aktywność ekonomiczna społeczeństwa, a w szczególności systemy podejmowania decyzji gospodarczych, własność i metody zastosowania czynników produkcji i najważniejsze zasady funkcjonowania gospodarki. Mechanizmy gospodarcze wymieniały się w ciągu historii ludzkości. Po wielu wiekach istnienia prostej gospodarki rolniczej z czasem wykształcił się mechanizm gospodarki feudalnej, gdzie najważniejszym elementem kapitału produkcyjnego stała się ziemia, a zastosowanie czynnika pracy w znacznej mierze opierało się na stosowaniu pracy przymusowej. Mechanizm ten ulegał stopniowym modyfikacjom, w miarę tego jak coraz większą rolę w rozwoju gospodarczym zaczął odgrywać handel, rzemiosło, a z czasem również przemysł. W ciągu ostatniego stulecia największe znaczenie miało ukształtowanie się dwóch konkurujących ze sobą mechanizmów gospodarczych: gospodarki rynkowej i gospodarki centralnie planowanej. • W gospodarce rynkowej zasadniczą rolę w mechanizmie podejmowania decyzji ekonomicznych odgrywają sygnały płynące z rynku, na którym panują zasady konkurencji. Umowy pomiędzy podmiotami gospodarczymi mają charakter dobrowolny i podejmowane są w zależności od kształtowania się zmiennych rynkowych: popytu, podaży i cen. Podobnie dobrowolne są decyzje na temat produkcji i kierunków inwestowania. Zasadniczą formą organizacji działalności jest prywatne przedsiębiorstwo, a zdecydowana większość kapitału produkcyjnego znajduje się w posiadaniu gospodarstw domowych. Państwo w zasadzie ogranicza swoją aktywność w gospodarce do działań regulacyjnych i do wpływu na pożądany przebieg mechanizmów gospodarczych i podziału dochodów za pośrednictwem instrumentów pośrednich (na przykład podatków). • W gospodarce centralnie planowanej znaczna część decyzji ekonomicznych podejmowana jest poprzez aparat biurokratyczny państwa. W rękach państwa znajduje się również zdecydowana większość kapitału produkcyjnego, a prywatna przedsiębiorczość jest ograniczana, a czasem wręcz zakazana. Nie istnieje praktycznie rynek finansowy i kapitałowy, a decyzje na temat kierunków i sposobów sfinansowania inwestycji podejmują urzędnicy. Nie działają fundamentalne systemy rynkowe: ceny są ustalane w sposób sztuczny, nie istnieje system równoważący popyt z podażą (prowadzi to do permanentnych braków towarów na rynku), zamiast konkurencji na rynku panuje monopol. Mechanizm gospodarki rynkowej wykazał w ciągu XX wieku zasadniczą przewagę nad systemem gospodarki centralnie planowanej, mierzoną wpływem na długookresowy postęp gospodarczy. Jak na razie panuje on na zdecydowanej większości obszaru świata. Trzeba jednak pamiętać, że w ramach mechanizmu gospodarki rynkowej możliwe jest sporo jego wariantów, różniących się między innymi skalą ingerencji państwa w mechanizmy rynkowe. Mechanizm gospodarki rynkowej wykazał w drugiej połowie XX wieku zdecydowaną przewagę nad gospodarką centralnie planowaną. Przykładem tego może abyć postęp podzielonej na dwa państwa Korei: Korea Południowa (Republika Korei), która rozwijała się w uwarunkowaniach gospodarki rynkowej, odniosła wspaniałe sukcesy i jest dziś błyskawicznie rosnącym państwem wydajnego przemysłu i rozwiniętych usług; Korea Północna (komunistyczna), gdzie do dziś panują zasady centralnego planowania, pogrążona jest w głębokim kryzysie i głoduje