Co to jest ZMIANY STRUKTURALNE

Definicja ZMIANY STRUKTURALNE: Zmiany strukturalne oznaczają zmianę struktury produkcji i struktury zastosowania czynników produkcji w danej gospodarce. W pierwszej kolejności rozumie się pod tym określeniem zmianę udziału poszczególnych gałęzi gospodarki w tworzeniu łącznego PKB. Innym metodą oceny zmian strukturalnych jest zmiana struktury zatrudnienia. Struktura gospodarki nie jest dana na stałe. W czasie mechanizmów wzrostu gospodarczego ulega ona zmianom. Głównymi przyczynami zmian są: • Zmiany w strukturze popytu: popyt na jedne rodzaje towarów i usług rośnie wolniej, na inne szybciej (np szybciej rośnie popyt na usługi finansowe niż na produkty rolnictwa). Co więcej, zdarza się nawet że popyt na jedne typy dóbr może w ogóle zanikać, a na inne pojawiać się, choć dawniej w ogóle nie występował (przykładowo, pół wieku temu w ogóle nie istniał popyt na usługi komputerowe, za to istniał całkiem duży popyt na usługi czyścibutów – dziś niemal nieistniejące). Na zmiany popytu może również wpływać polityka podatkowa państwa. • Zmiany strukturalne w gospodarce wywoływane są również różnicami w tempie wzrostu wydajności pracy w różnych gałęziach gospodarki: te gałęzie, gdzie wydajność rośnie szybciej, zapewniają wyższe zyski i rozwijają się szybciej od gałęzi, gdzie wydajność rośnie wolno (przykładowo, bardziej wydajny przemysł znacząco zwiększył w ciągu ostatnich 200 lat swój udział w PKB państw rozwiniętych w porównaniu z rolnictwem). • Zmiany strukturalne mogą abyć również skutkiem zmian relatywnych cen. Jeśli ceny produktów produkowanych poprzez daną gałąź gospodarki rosną szybciej od cen pozostałych dóbr, udział wartości produkcji tej gałęzi w łącznym PKB wzrasta. Tak działo się na przykład w razie usług, których relatywne ceny rosły w ostatnich dziesięcioleciach w większości gospodarek szybciej, niż ceny produktów rolnictwa i przemysłu. • Zmiany strukturalne są również rezultatem rozwoju światowego handlu, a w szczególności mechanizmów globalizacji. W poszczególnych państwach rośnie udział w PKB tych gałęzi gospodarki, gdzie państwa te mają wyraźną przewagę konkurencyjną, a spada udział gałęzi niekonkurencyjnych, gdzie produkcja krajowa zastępowana jest tańszym importem (przykładowo, w ten sposób w państwach wysoko rozwiniętych gwałtownie obniżył się udział przemysłu tekstylnego w produkcji, a wzrósł udział przemysłów wysokiej technologii). Również polityka liberalizacji gospodarki prowadzi do przyspieszenia zmian strukturalnych (przykładowo, po obniżeniu stopnia protekcji celnej, produkcja nie wszystkich gałęzi gospodarki może stać się niekonkurencyjna – więc ulega ograniczeniu – w trakcie gdy inne gałęzie gospodarki zyskują szanse szybszego rozwoju). Intensywność zmian strukturalnych jest szczególnie wysoka w momencie gwałtownego przyspieszenia postępu technicznego i organizacyjnego, szybkiego wzrostu gospodarczego i modernizacji, zmian systemowych (na przykład mechanizmów transformacji), mocnych zmian handlu światowego. Wysoka intensywność zmian strukturalnych uważana jest za zdarzenie korzystne, gdyż jest ona zwykle odbiciem dążenia przedsiębiorstw do lepszego zastosowania zasobów państwie. Również państwo stara się czasem przyspieszać i ukierunkowywać mechanizm zmian strukturalnych, przez wykorzystywanie specjalnej polityki przemysłowej. Efektywność tych działań jest jednak często obiektem silnej krytyki. W ciągu ostatnich dziesięcioleci w większości rozwiniętych gospodarek rynkowych zaszły podobne zmiany struktury wytwarzania. Silnie spadł udział rolnictwa w PKB, zmniejszył się – choć w znacząco mniejszym stopniu – udział przemysłu i budownictwa. Silnie wzrosła z kolei rola usług, zwłaszcza usług rynkowych (dostarczanych poprzez obszar prywatny w tych dziedzinach jak: usługi finansowe, hotele i restauracje, transport, łączność, handel). Wzrósł również udział usług nierynkowych, dostarczanych poprzez instytucje publiczne (na przykład administracji, oświaty, bezpieczeństwa publicznego)