Co to jest SYSTEM EMERYTALNY

Definicja SYSTEM EMERYTALNY: Emerytura to jest świadczenie pieniężne, które przysługuje osobom po osiągnięciu odpowiedniego wieku (emerytalnego) i przepracowaniu odpowiedniej liczby lat. Mechanizm emerytalny to system rozwiązań prawnych i instytucjonalnych, dzięki którym osoby pracujące gromadzą kapitał, a osoby uprawnione (emeryci) otrzymują świadczenia. Pierwszy mechanizm emerytalny wprowadził niemiecki kanclerz Otto von Bismarck pod koniec XIX wieku. Jako wiek emerytalny wybrano wówczas 65 lat, gdyż mało osób dożywało wtedy tego wieku. W XX w. mechanizmy emerytalne upowszechniły się w wielu państwach jako jeden z przedmiotów państwa opiekuńczego. Dzielą się one na w pełni opłacone (kapitałowe) i nieopłacone (repartycyjne). • W systemach w pełni opłaconych oszczędności na wypłatę przyszłych świadczeń (składki) są gromadzone na indywidualnych kontach w szczególnych funduszach emerytalnych, które inwestują je w bezpieczny sposób, na ogół w długoterminowe obligacje. Po osiągnięciu wieku emerytalnego, zgromadzony kapitał i odsetki są wypłacane w formie świadczeń emerytalnych. • W systemie nieopłaconym emerytury są finansowane z bieżących składek płaconych poprzez pracowników. Ze względu na zmiany demograficzne (starzenie się społeczeństw), nie ma gwarancji, czy zbierane składki (stanowiące część wydatków pracy) wystarczą na wypłaty wszystkich należnych świadczeń. Gdy wysokość wpłat do tego mechanizmu jest mniejsza od łącznej stawki wypłacanych emerytur, państwo może zaciągnąć dług albo obniżyć wysokość wypłacanych świadczeń. Pułapki związane z funkcjonowaniem mechanizmu nieopłaconego pokazuje prosty przykład. Wyobraźmy sobie, że w społeczeństwie żyją tylko trzy ekipy: pracownicy, emeryci i młode pokolenia jeszcze przed podjęciem pracy. W pewnym momencie wprowadza się mechanizm emerytalny. Pieniądze pobierane od pracowników są wypłacane emerytom, którzy jednak wcześniej nic do niego nie wpłacili, ponieważ nie abyło mechanizmu emerytalnego. Po zamianie pokoleń dotychczasowi emeryci wymierają, a emerytami stają się pracownicy, z kolei wcześniejsi młodzi pracują i przekazują składki na ich emerytury. Pojawia się też nowe młode pokolenie. Tak długo, jak liczebności tych trzech grup nie zmieniają się w okresie, mechanizmy repartycyjne mogą funkcjonować sprawnie i bez kłopotów finansowych. Rozpatrzmy jednak sytuacja wyżu demograficznego - któreś pokolenie pracowników ma relatywnie dużo dzieci. Wtedy rozmiary generacji nie są już sobie równe. Początkowo wszystko działa jeszcze lepiej; kiedy pokolenie wyżu demograficznego przychodzi do pracy, jest dużo więcej środków niż potrzeba na wypłaty świadczeń dla emerytów. Możliwe są podwyżki emerytur albo obniżki składek. Kiedy jednak pokolenie wyżu demograficznego przechodzi na emeryturę, zaczynają się kłopoty finansowe: liczba emerytów rośnie, a liczba pracowników opłacających składki maleje. W dodatku dzięki postępowi medycyny udało się przedłużyć życie ludzkie. Wtedy muszą obniżyć się świadczenia albo wzrosnąć podatki (składki). Żadna z alternatyw nie jest politycznie popularna. Przykład nie został zresztą wzięty z „sufitu”, ale odzwierciedla sytuację Polski i większości państw rozwiniętych. Zaradzić tej sytuacji może jedynie reforma emerytalna i dopasowany do sytuacji danego państwie mechanizm emerytalny