Co to jest PRYWATYZACJA

Definicja PRYWATYZACJA: Prywatyzacja znaczy sprzedaż (albo uwłaszczenie) przedsiębiorstw publicznych (i innego mienia publicznego) prywatnym właścicielom. W rezultacie prywatyzacji następuje zwiększenie efektywności gospodarowania, dzięki lepszemu użyciu poprzez prywatnych właścicieli zasobów czynników produkcji, którymi dysponuje przedsiębiorstwo. Prywatyzacja prowadzi zwykle do poprawy zarządzania, ograniczenia zjawisk kapitalizmu politycznego i ograniczenia skali państwowych dotacji do przedsiębiorstw. W skutku następuje ogólny przyrost wydajności pracy. Bolącym dla społeczeństwa skutkiem prywatyzacji może abyć z kolei restrukturyzacja przedsiębiorstw, której skutkiem jest często na krótką metę ograniczenie zatrudnienia i przyrost bezrobocia. Prywatyzacja prowadzi do pomniejszenia roli państwa w gospodarce. Przekonanie, że w nowoczesnej gospodarce rynkowej należy dążyć do ograniczenia skali funkcjonowania przedsiębiorstw publicznych, stało się powszechne od lat 80-tych. W ciągu lat 70-tych obszar przedsiębiorstw publicznych w Europie Zachodniej zaczął sprawiać wielkie kłopoty. Spowolnienie gospodarcze, wywołane szokami naftowymi, wymagało dokonania przyspieszonej restrukturyzacji i zwiększenia konkurencyjności gospodarek. W czasie gdy pracownicy przedsiębiorstw publicznych nie godzili się na niezbędne zmiany, paraliżując strajkami państwa, które usiłowały ich dokonać. Szczególnie mocny opór wystąpił w Ogromnej Brytanii, uważanej w końcu lat 70-tych za „chorego człowieka Europy”, głównie w konsekwencji fatalnej roli odgrywanej poprzez przedsiębiorstwa publiczne. W ciągu lat 80-tych premier Margaret Thatcher przeprowadziła gruntowny mechanizm prywatyzacji przedsiębiorstw publicznych, głównie przez publiczne emisje akcji na giełdzie papierów wartościowych. Doprowadziło to do wzrostu konkurencyjności gospodarki brytyjskiej i tym samym do szybszego wzrostu PKB. W ślad za Brytyjczykami, gruntowną prywatyzację przeprowadziły również inne państwa Europy Zachodniej. Szczególnie ważne okazało się przeprowadzenie prywatyzacji w państwach Europy Środkowo-Wschodniej, które weszły na ścieżkę transformacji gospodarczej. Abył to jeden z najważniejszych przedmiotów strategii mającej na celu budowę podstaw gospodarki rynkowej w takich państwach. Ponieważ udział przedsiębiorstw publicznych w gospodarce abył znacząco wyższy niż w Europie Zachodniej, a rynek kapitałowy w praktyce nie istniał, zastosowano różne narzędzia prywatyzacji – w tym także uwłaszczenie obywateli, a więc oddanie w ich ręce majątku państwa za darmo albo za bardzo niską cenę. Zastosowane narzędzia to: • prywatyzacja bezpośrednia, a więc sprzedaż (często na kredyt) albo dzierżawa małych i średnich spółek prywatnym inwestorom; • sprzedaż przedsiębiorstw spółkom pracowniczym i spółkom powstałym poprzez zarządzających tymi przedsiębiorstwami; • sprzedaż ogromnych przedsiębiorstw inwestorom strategicznym (często zagranicznym); • sprzedaż ogromnych przedsiębiorstw w procesie masowej prywatyzacji; • sprzedaż ogromnych przedsiębiorstw przez publiczną emisję akcji (możliwa w miarę rozwoju giełdy). Udziału przedsiębiorstw publicznych w tworzeniu PKB nie należy mieszać z udziałem sektora publicznego w PKB – zawierającym zarówno wartość dodaną wytworzoną poprzez przedsiębiorstwa publiczne, jak poprzez usługi nierynkowe na przykład poprzez administrację publiczną albo publiczną edukację. O ile udział przedsiębiorstw publicznych w PKB mógłaby abyć bliski zeru (tak jest na przykład w stanach zjednoczonych ameryki), udział całego sektora publicznego w PKB będzie we współczesnych państwach najczęściej znaczący