Co to jest PROGRAM DOSTOSOWAWCZY

Definicja PROGRAM DOSTOSOWAWCZY: Błędna polityka rządzących może prowadzić do poważnych kryzysów gospodarczych, mających poważne skutki dla rozwoju państwa i społeczeństwa. W ostatnim czasie z takimi poważnymi kryzysami mieliśmy do czynienia na przykład w Argentynie w 2001r., a ostatnio w trudnej sytuacji gospodarczej, wynikającej z nadmiernej skali deficytu budżetowego znalazły się Węgry. Polska realizowała swój program dostosowawczy w roku 1990 - jego celem abyło zduszenie bardzo wysokiej inflacji, przy jednoczesnej liberalizacji gospodarki. Program dostosowawczy to zbiór działań w ramach polityki gospodarczej (zwłaszcza makroekonomicznej), zmierzających do ustabilizowania gospodarki, której grożą poważne wstrząsy, a zwłaszcza kryzys walutowy albo niewypłacalność państwa. Celem programu dostosowawczego jest powstrzymanie mechanizmów narastania nierównowagi (zwłaszcza wzrostu inflacji, długu publicznego, deficytu handlowego i deficytu obrotów bieżących), grożących załamaniem gospodarczym, a więc przywrócenie zdolności gospodarki do wzrostu. Program dostosowawczy wykonywany jest zwykle w drodze ograniczenia – narzędziami polityki makroekonomicznej – skali popytu krajowego i ograniczania popytu na dobra importowane. Typowe działania to: • Ograniczenie poziomu deficytu budżetowego, osiągane zarówno poprzez obniżenie kosztów publicznych, jak przyrost wpływów podatkowych. • Dewaluacja (osłabienie) kursu walutowego, w celu podrożenia importu i ograniczania popytu na dobra importowane (narzędzie użytkowane w razie, jeśli przyczyną kłopotów jest nadmierny przyrost deficytu handlowego i deficytu obrotów bieżących). • Przyrost stóp procentowych banku centralnego, w celu ograniczenia popytu inwestycyjnego i spożycia indywidualnego, a także przeciwdziałania wzrostowi inflacji związanemu z dewaluacją waluty. Działaniom stabilizacyjnym towarzyszy zwykle liberalizacja gospodarki. Szczegóły programu stabilizacyjnego zależą od przyczyn niestabilności gospodarczej. Działania stabilizacyjne ograniczają popyt, a tym samym zwykle doprowadzają do czasowego osłabienia wzrostu PKB. Są to tak zwany konsekwencje keynesowskie. Z drugiej jednak strony, prawidłowo przeprowadzony program stabilizacyjny może prowadzić do pobudzenia inwestycji prywatnych i pojawienia się tak zwany efektów nie-keynesowskich, przyspieszających dynamikę wzrostu nawet w krótkim okresie. W razie, jeśli krajowi grozi kryzys walutowy, może on zwrócić się o pomoc kredytową do Międzynarodowego Funduszu Walutowego. W takiej sytuacji program dostosowawczy musi abyć wykonywany opierając się na umowy zawartej poprzez dany państwo z MFW, a jego realizacja jest warunkiem wypłacania następnych rat kredytu. Pokazany przykład programu dostosowawczego (Argentyna, 1990-91) wiąże się z kryzysem związanym z wybuchem w końcu lat 1980-tych hiperinflacji, połączonej z mocnym deficytem obrotów bieżących i ucieczką kapitału. Po 2 latach udało się zdusić inflację i przywrócić błyskawiczny przyrost PKB