Co to jest OCZEKIWANIA INFLACYJNE I SPIRALA INFLACYJNA

Definicja OCZEKIWANIA INFLACYJNE I SPIRALA INFLACYJNA: Oczekiwania inflacyjne, a więc oczekiwany poprzez podmioty gospodarcze i konsumentów przyrost cen, spełniają nadzwyczajnie istotną rolę w kształtowaniu się inflacji i wpływają na skuteczność prowadzonej polityki pieniężnej. Jeśli podmioty gospodarcze i konsumenci oczekują wzrostu cen, dostosowują do tego własne działania. Tak więc pracownicy żądają wyższych płac, a spółki planują zwiększenie cen swoich produktów – i jednocześnie godzą się ze wzrostem wydatków produkcji. Prowadzi to do pojawienia się systemów indeksacji płac, utrudniających prowadzenie polityki pieniężnej i prowadzących do pojawienia się zjawiska spirali inflacyjnej. Mianem spirali inflacyjnej określany jest w ekonomii dynamiczny związek, występujący między nominalnymi płacami i cenami. Spirala taka występuje we współczesnych gospodarkach, gdzie istnieje w miarę silna i nastawiona roszczeniowo reprezentacja pracownicza (na przykład związki zawodowe). W praktyce jednak – silniej albo słabiej – występowała w gospodarce od stuleci, zwłaszcza w okresach w miarę szybkiego wzrostu cen. System spirali inflacyjnej jest dość prosty. Jeśli rosną ceny, spada siła nabywcza płac (a więc płaca realna). Pracownicy nie godzą się na to, żądając od pracodawców podwyżek. We współczesnej gospodarce poziom płac nominalnych w dużych firmach jest zwykle rezultatem negocjacji między reprezentacją pracowniczą a zarządem. W nie wszystkich państwach – na przykład Francji albo Austrii – negocjacje takie odbywają się na poziomie krajowym, między związkami zawodowymi a reprezentacją pracodawców, w innych – na przykład w Ogromnej Brytanii – negocjacje płacowe odbywają się na poziomie przedsiębiorstw. Tak czy odmiennie, jeśli w ogromnych firmach dochodzi do ugody co do wzrostu płac, pociąga to zwykle za sobą podobne ugody w firmach małych. Problem jednak w tym, że jeśli spółki godzą się na przyrost płac, w ślad za tym rosną wydatki produkcji. To natomiast skutkuje przyrost cen produkowanych produktów. Oczywiście, nie zawsze można podnieść ceny – jeśli nie rośnie adekwatnie popyt, droższych towarów zwyczajnie nikt nie kupi. W razie wzrostu wynagrodzeń, wielkość popytu jednak nominalnie wzrasta, ponieważ ludzie mają więcej pieniędzy w kieszeni. W skutku rosną ceny, co wywołuje dalszy przyrost żądań płacowych. Wysokie oczekiwania inflacyjne utrudniają prowadzenie polityki pieniężnej. Jeśli podmioty gospodarcze i konsumenci oczekują wzrostu cen i działa system spirali inflacyjnej, jedynym metodą, w jaki bank centralny może doprowadzić do niskiej inflacji, jest takie ograniczenie ilości pieniądza w gospodarce, aby kłopoty ze sprzedażą produktów zmusiły spółki i pracowników do zatrzymania procesu podwyżek płac. To może jednak spowodować znaczące spowolnienie aktywności gospodarczej albo nawet recesję: przy wysokich oczekiwaniach inflacyjnych, krótkookresowe wydatki stabilizowania inflacji na niskim poziomie są więc bardzo wysokie. Oczekiwania inflacyjne w Polsce w latach 1992-2006 dość systematycznie spadały, co należy uznać za sukces polityki pieniężnej. Łatwo zauważyć, że oczekiwania te mają często charakter adaptacyjny – widząc niską inflację, ludzie wierzą, że i przyszła inflacja będzie niska. Czasem jednak oczekiwania inflacyjne i inflacja obserwowana mogą się rozbiega. Przykładowo, w pierwszej połowi lat 90-tych oczekiwania inflacyjne systematycznie przekraczały inflację obserwowaną, co świadczyło o małym zaufaniu do polityki pieniężnej